Czy umowy kredytu hipotecznego udzielanego we frankach przez Nordea Bank Polska (obecnie PKO BP) zawierały klauzule abuzywne?

Nordea Bank Polska– skandynawska jakość, polskie wykonanie

 

Nordea Bank Abp to nordycka grupa bankowa, która w latach 1999 – 2014 działa także w Polsce jako Nordea Bank Polska. Był to swego czasu, największy pod względem aktywów, bank działający w naszym kraju. W 2014 roku doszło do fuzji z PKO Bank Polski i od tamtej pory jest to jego następca prawny.

Kredyty hipoteczne udzielane w walucie obcej (w większości w CHF) przez Nordeę Bank nazywały się Nordea habitat. Były to kredyty denominowane, to znaczy, że kwota zadłużenia była określona w walucie obcej, ale wypłata środków następowała w złotówkach i w złotówkach kredyt ten miał  być spłacany. Dopiero po licznych postępowaniach sądowych ustalono, że umowy zawierane z kredytobiorcami zawierały szereg klauzul abuzywnych, czyli postanowień umownych, które są niedozwolone,  niezgodne z prawem i z zasadami współżycia społecznego, a kredytobiorcy – konsumentowi zostały te postanowienia narzucone przez bank w ramach stosowania tak zwanych wzorców umownych.

 

Jakie klauzule niedozwolone stosował Nordea Bank Polska wobec frankowiczów?

 

Należy podkreślić, że klauzule abuzywne dotyczą umów, które zostały zawarte przez bank z konsumentem, czyli osobą fizyczną. Postanowienia umowne stosowane przez Nordea Bank wobec frankowiczów nie odbiegały od podobnych klauzul stosowanych przez inne banki w Polsce, które udzielały masowo kredytów frankowych. Przede wszystkim były to zapisy umowne narzucone drugiej stronie – klient nie miał żadnej możliwości ingerowania w ich treść, pomimo tego, że wiele z nich w sposób jawny i oczywisty godziła w interesy klienta i stwarzała rażącą dysproporcję w sytuacji prawnej obu stron: zarówno banku, jak i klienta.

Nordea Bank stosował niejasne zasady udzielania kredytów, wiele zapisów chroniło interesy banku nie zważając na zasady współżycia społecznego i względy uczciwości.

Przede wszystkim, podobnie jak inne banki, (patrz Millenium Bank S.A. – orzeczenie Sądu Okręgowego z Warszawy, z 2010, XVII AmC 426/09) stosował niezgodne zapisy umowne o zastosowaniu Tabeli kursów w momencie wypłaty środków, a następnie w trakcie spłaty zobowiązania. Ta nieznana metoda przeliczeniowa była w opinii sądu zdecydowanie postanowieniem niedozwolonym i jako takie nie mogła znaleźć się w umowie.

Sąd Rejonowy w Warszawie uznał, że samo traktowanie waluty obcej, jako waluty głównej w kredycie denominowanym jest aberracją i nie powinno mieć to miejsca (sygn. XVI C 1964/17), ponieważ środki są wypłacane w walucie polskiej i w tej też są spłacane.

Ciąg dalszy:

 

Czy umowę kredytu denominowanego zawsze sąd musi unieważnić?

 

Co do zasady linia orzecznicza stoi na stanowisku, że kredyty denominowane do waluty obcej powinny być nieważne ex tunc, ponieważ kwota wypłaty środków i kwota salda zadłużenia nie są wprost określone w umowie (np. orzeczenie Sądu Okręgowego w Warszawie z 8 listopada 2019 roku). Jednakże w 2019 roku pojawił się wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2019 roku (IV CSK 309/18), który nawiązuje w swej sentencji do orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 2014 roku (C-26/13) – gdzie oba orzeczenia wskazują na możliwość zastąpienia przez sąd krajowy nieuczciwego warunku przepisem prawa krajowego o charakterze dyspozytywnym – w sprawach dotyczących kredytów konsumenckich. TSUE jednoznacznie wskazał tutaj, że unieważnienie umowy zawierającej postanowienia niedozwolone może wpływać negatywnie na sytuację kredytobiorców – „Takie unieważnienie bowiem wywiera co do zasady takie same następstwa jak postawienie pozostałej do spłaty kwoty kredytu w stan natychmiastowej wymagalności, co może przekraczać możliwości finansowe konsumenta i z tego względu penalizuje raczej tego ostatniego niż kredytodawcę, który nie zostanie przez to zniechęcony do wprowadzania takich warunków w proponowanych przez siebie umowach”.

Ponadto do kredytów hipotecznych Nordea-Habitat dołączano szereg innych produktów. Właściwie odbywało się to bez ustalenia warunków z kredytobiorcami, jak miało to miejsce w przypadku umowy polisy – wyrok Sądu Rejonowego w Oleśnie, IC 525/15. Takie działania banku również były niezgodne z zasadami współżycia społecznego i rażąco niekorzystne dla kredytobiorców.

Reasumując – kredyty hipoteczne oferowane przez Nordea Bank Polska S.A. pod nazwą Nordea-Habitat zawierały klauzule abuzywne. Natomiast w świetle ostatniego orzecznictwa nie jest rzeczą oczywistą, jak sądy powinny orzekać – czy unieważniać całe umowy, czy też wbrew logice ekonomicznej, ale z duchem prawa odfrankowywać te umowy, działając tym samym na korzyść kredytobiorcy.

 

Ponadto do kredytów hipotecznych Nordea-Habitat dołączano szereg innych produktów. Właściwie odbywało się to bez ustalenia warunków z kredytobiorcami, jak miało to miejsce w przypadku umowy polisy – wyrok Sądu Rejonowego w Oleśnie, IC 525/15.

 

Źródła:

1. Konopacka, M. Replin, Umowy kredytu denominowane w walucie obcej
   a ochrona konsumenta w świetle orzecznictwa TSUE, Lex, 2019.
2. Nowakowski, kilka uwag na temat nieważności umów kredytu frankowego
   ze względu na wadliwość mechanizmu przeliczenia zobowiązania stron na polskie złote i franki szwajcarskie, „Przegląd Prawa Handlowego”, nr 2, 2020.

Bezpłatna i niezobowiązująca analiza Twojej sprawy!
Napisz!