Jakie działania może podjąć Rzecznik Finansowy, by pomóc konsumentowi w sporze z instytucją finansową? Postępowanie polubowne przed RF – szansa na szybkie załatwienie sporu? Ugoda zawarta przed RF – jej skutki prawne? Na co należy zwrócić szczególną uwagę w trakcie postępowania polubownego przed RF?

 

Wyjaśniamy najważniejsze zagadnienia…

 

Jak może pomoc Rzecznik Finansowy w sporze z bankiem lub inną instytucją finansową?

 

Spór z instytucją finansową to zawsze jest dla konsumenta duże przedsięwzięcie wymagające istotnych nakładów, czasu i zaangażowania. Niewielu konsumentów wie, że może liczyć na znaczącą pomoc Rzecznika Finansowego. Pomoc ta może przyjąć różnoraki charakter w zależności od oczekiwań konsumenta i etapu postępowania. Natomiast należy wiedzieć, że podstawą prawną dla funkcjonowania RF są:

• Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty ryku finansowego i Rzeczniku Finansowym,
• Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 15 lutego 2017 r. w sprawie pozasądowego postępowania przed Rzecznikiem Finansowym
• Ustawa z dnia 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich (ustawa ADR)
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 524/2013 z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie internetowego systemu rozstrzygania sporów konsumenckich oraz zmiany rozporządzenia (WE) nr 2006/2004 i dyrektywy 2009/22/WE.

 

Rodzaje postępowań  przed Rzecznikiem Finansowym?

 

Rzecznik Finansowy po wyczerpaniu przez konsumenta drogi reklamacyjnej może podjęć jedno z dwóch rodzajów postępowań:

• postępowanie interwencyjne

– istotny pogląd

• postępowanie polubowne

 

1. Postępowanie interwencyjne ma za zadanie wsparcie konsumenta w sporze z instytucją rynku finansowego. Polega ono na tym, że eksperci wyznaczeni przez RF mają prawo wglądu do akt, mogą analizować sytuację i przedstawiać argumenty przemawiające na korzyść klienta. Są oni związani tajemnicą. Jednakże podmiot rynku finansowego nie ma żadnego obowiązku prawnego do przyjęcia ich argumentacji.

 

Istotny pogląd

 

Działaniem sui generis jest istotny pogląd, czyli zajęcie stanowiska przez Rzecznika Finansowego wówczas, kiedy konsument prowadzi spór z podmiotem rynku finansowego już przed sądem powszechnym. Istotny pogląd charakteryzuje się tym, że RF na podstawie wniosku, który musi być złożony po pierwszym piśmie procesowym wydaje opinię w przedmiotowej sprawie. Ważnym jest, że opinia ta, nie jest co prawda wiążąca dla sądu, ale jednocześnie nie może być ona w uzasadnieniu przemilczana. To znaczy sąd musi się odnieść do argumentów RF w uzasadnieniu, jeżeli ich nie uwzględni w wyroku.

 

2. Postępowanie polubowne jest nastawione na rozwiązanie sporu, na linii konsument – podmiot rynku finansowego. Jest to hybrydowa metoda pozasądowego rozwiązywania sporu, ponieważ łączy w sobie elementy mediacji i koncyliacji. RF może zaproponować stronom wstępny zarys ugody. Postępowanie to ma charakter dobrowolny jedynie dla konsumenta, nie ma ono żadnych cech postępowania dowodowego. RF ma przy tym niezmiernie trudne zadanie, bowiem w takim postępowaniu odgrywa rolę mediatora i musi pozostać niezależny i bezstronny.

Postępowanie polubowne, jak klasyczne postępowanie mediacyjne charakteryzuje się poufnością. Jest też ono wszczynane wyłącznie na wniosek konsumenta.

 

Postępowanie polubowne krok po kroku

 

Wszczęcie postępowania polubownego

 

RF rozpatruje wniosek, który musi spełniać wymagania formalne określone w art. 36 ustawy ADR. Opłata za rejestrację wniosku wynosi 50 zł.

 

Przebieg postępowania pozasądowego

 

RF po pozytywnej weryfikacji wniosku ma siedem dni na wszczęcie postępowania i zawiadomienie stron. Obie strony mogą przedstawić wybrane przez siebie dokumenty, które podlegają analizie RF. Strony mogą również przedstawić propozycję ugody. Jednakże nie mają one obowiązku osobistego stawiennictwa. Deklarowany termin zakończenia takiego postępowania wynosi 90 dni.

 

Rezultat postępowania polubownego

 

Postępowanie polubowne kończy albo ugoda między stronami, albo, kiedy jej nie zawarto – protokół wraz z opinią RF w tej sprawie.

Protokół zawiera podstawowe informacje o stronach i przedmiocie sporu oraz sposobie jego zakończenia. Musi zostać sporządzony przez RF w ciągu 7 dni od zakończenia postępowania a odpisy dostarcza się stronom.

Opinia zawiera ustalenie stanu faktycznego i jego ocenę prawną wraz z orzecznictwem. Ponadto do opinii dołącza się informację o ryzyku procesowym dla stron.

 

Zakończenie postępowania  polubownego

 

Postępowanie może zakończyć z uwagi na rezygnację konsumenta z udziału w nim, niezawarcie ugody, brak współpracy ze strony konsumenta w toku prowadzonego postępowania oraz przyczyn obiektywnych, jak chociażby śmierć konsumenta. No i oczywiście zawarcie ugody również prowadzi do zakończenia postępowania.

 

Rodzaje porozumień

 

Strony mogą zawrzeć ugodę. Wówczas regulują stosunki między sobą na mocy art. 917 k.c.:

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Ugoda może mieć charakter aneksu do istniejącej już umowy lub mieć postać faktyczną, to znaczy, że strony natychmiast i bez zbędnej zwłoki spełnią wzajemne roszczenia.

Ugoda zawarta w toku postępowania sądowego ma przymiot wykonalności, natomiast ugoda pozasądowa zawsze musi zostać zatwierdzona w drodze postanowienia przez sąd.

Reasumując – rola Rzecznika Finansowego w procesie wsparcia podmiotów (konsumentów i przedsiębiorców) na rynku finansowym jest niebagatelna. Ma on bowiem wachlarz narzędzi do wspierania konsumenta lub obu stron w ten sposób, by spory, które są naturalnym elementem obrotu gospodarczego były rozwiązywane bez nadmiernego angażowania środków i zbędnej zwłoki.

 

Źródła:

• Jaroszkiewicz, Tryb i zasady postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich  uwagi na tle nowej ustawy ADR, GSP 2018, nr 1, s. 15-28.
• Czech [w:] Prawa konsumenta. Komentarz, Warszawa 2017, Wykaz skrótów.
• Siejak, Mediacja, jako skuteczny instrument usprawniający funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości w stosunkach gospodarczych w polskim porządku prawnym, Materiał pokonferencyjny Międzynarodowej naukowo – praktycznej konferencji pt. „Perspektywy rozwoju finansowo – ekonomicznego Ukrainy”, Tarnopolski Uniwersytet Ekonomiczny, Tarnopol, 2020.
• Siejak, Wkład Europejskiej Komisji ds. efektywności wymiaru sprawiedliwości w instytucję mediacji w państwach członkowskich Rady Europy, [w:] Regionalne systemy ochrony praw człowieka w dobie kryzysu demokracji liberalnej, red. J. Jaskiernia, K. Spryszak, Toruń, 2020.

 

Bezpłatna i niezobowiązująca analiza Twojej sprawy!
Napisz!