Czy szykuje się druga bitwa frankowiczów z bankami? Czy tym razem przedsiębiorcy pogrzebią marzenia banków na pozytywne dla nich zakończenie sprawy frankowiczów? Jakie szanse ma przedsiębiorca w sporze z bankiem? Czy może domagać się on unieważnienia kredytu? Jak napisać pozew?
Spis treści
Jesteś lub byłeś przedsiębiorcą i masz kredyt we frankach szwajcarskich?
Jeżeli tak, to przeczytaj koniecznie.
Przedsiębiorcy zadadzą bankom śmiertelny cios?
Jest pierwsza połowa 2022 roku. Wojna na Ukrainie, rosnąca inflacja, hamująca gospodarka. To wszystko wpływa bardzo niekorzystnie na sytuację sektora bankowego. Niewiele wskazuje na to, aby sytuacja uległa poprawie. Do tego wszystkiego banki muszą mierzyć się z frankowiczami, którzy od pewnego czasu już masowo wygrywają w sądach. Ponad 95% spraw w I instancji kończy się zwycięstwem frankowiczów, a w 90% spraw wygranych sądy orzekają o unieważnieniu umowy kredytu frankowego. To jest bardzo niekorzystny dla banków scenariusz. Toczą się jeszcze postępowania polubowne przed Rzecznikiem Finansowym i tzw. postępowania mediacyjne prowadzone przez Komisję Nadzoru Finansowego, jednak ich znaczenie jest marginalne i nie uratują one banków. Co więcej, orzecznictwo sądów, zwłaszcza Sądu Najwyższego jest dla banków niekorzystne. Potwierdza to nawet najnowsza uchwała z 28 kwietnia 2022 roku (sygn.III CZP 40/22). Izba Cywilna odpowiedziała na pytanie:
Czy w świetle art. 3531 k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 i 2 ustawy z 29.08.1997 r. – Prawo bankowe – w wersji sprzed nowelizacji ustawy z dn. 29.07.2011 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, zgodne z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego do waluty obcej są zapisy umowy i stanowiącego jej część regulaminu, w których kredytodawca jest upoważniony do jednostronnego określenia kursu waluty (bez odniesienia do obiektywnych i weryfikowalnych kryteriów), która została wskazana, jako właściwa do wyliczenia wysokości zobowiązania kredytobiorcy oraz ustalenia wysokości poszczególnych rat kredytu i ich zaliczenia na poczet zobowiązania kredytowego?
Według Sądu Najwyższego postanowienia, w których kredytodawca jest upoważniony do jednostronnego oznaczenia kursu waluty właściwej do wyliczenia wysokości zobowiązania kredytobiorcy oraz ustalenia wysokości rat kredytu, jeżeli z treści stosunku prawnego nie wynikają obiektywne i weryfikowalne kryteria, to oznaczenia tego kursu są sprzeczne z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego do waluty obcej.
W uchwale nie ma słowa o adresatach, to znaczy, że Sąd Najwyższy nie rozróżnia ich na konsumentów i… przedsiębiorców. Jest to rewolucyjne podejście do zagadnienia kredytów frankowych. Oznacza to, że teraz o unieważnienie umowy kredytu hipotecznego, indeksowanego do franka szwajcarskiego przed sądem mogą zabiegać również przedsiębiorcy, którzy taki kredyt zaciągnęli. Dotychczas starali się o to tylko nieliczni, opierając się o bardzo generalną zasadę swobody umów, która pozawala jedynie na te kontrakty, które są zgodne z zasadami współżycia społecznego. Art. 3531 przewiduje, że strony mogą zawrzeć porozumienie według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Niestety sądy nie zawsze ten argument uznawały, a przypomnijmy tylko, że przedsiębiorca nie może powoływać się na fakt, że umowa, którą zawarł obejmuje też klauzule niedozwolone, tak zwane abuzywne, bowiem one występują jedynie w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem. Z tego to powodu wielu przedsiębiorców usiłowało z różnym skutkiem przed sądem pokazać się nie jako właśnie przedsiębiorcy, lecz jako konsumenci. Próbowali oni udowodnić, że kredyt hipoteczny, indeksowany był zaciągnięty na potrzeby mieszkaniowe, a nie na rozwój przedsiębiorstwa.
Jednakże w świetle najnowszej uchwały Sądu Najwyższego przed przedsiębiorcami pojawia się nowa szansa. Nie mniej jednak należy pamiętać, że termin przedawnienia ich roszczeń względem banków również wynosi jedynie trzy lata. Można więc przypuszczać, że druga połowa 2022 roku będzie kluczowa dla rozwoju całej sytuacji. Pamiętać również należy o tym, że jakkolwiek kredytów indeksowanych lub denominowanych do franka szwajcarskiego, a zaciągniętych przez przedsiębiorców na cele niekonsumenckie było niewiele, to jednak kwoty te były znacząco wyższe od kredytów konsumenckich. Co więcej, w obecnej sytuacji, kiedy to sytuacja finansowa wielu banków już jest nieciekawa, to taka swoista „dogrywka” z przedsiębiorcami może spowodować, że niektóre banki upadną lub będą wymagały procedur naprawczych. Tak więc frankowicze przedsiębiorcy mogą spowodować duże problemy dla sektora bankowego w 2022 roku.
