Czym jest restrukturyzacja przedsiębiorstwa? Jak może ona poprawić kondycję lub uratować firmę w okresie kryzysu? Jakie są rodzaje restrukturyzacji i który jest najkorzystniejszy? To pytania, które powinien postawić sobie każdy przedsiębiorca w momencie, gdy jego firma zaczyna mieć problemy z płynnością finansową i wypełnianiem zobowiązań.
Kryzys 2020
Spis treści
Rok 2020 zostanie zapamiętany jako ten, w którym rozpoczął się duży kryzys gospodarczy. Kryzys już się zaczął, dotyka, póki co, tylko niektóre branże. Jedni przedsiębiorcy liczą na zmianę koniunktury, inni podejmują szybkie i emocjonalne decyzje o zwalnianiu pracowników i zamykaniu firm. Są też tacy, którzy doświadczają dynamicznego rozwoju, jednak ci należą do mniejszości, a ich radość, jeżeli kryzys się rozwinie, jest krótkotrwała. Przedsiębiorcy, którzy zyskują w tej chwili, to ci, którzy przenieśli swój biznes do Internetu, właściciele sklepów, szkoleniowcy, usługodawcy on-line. Jednak i oni muszą pamiętać, że na rynku każdy przedsiębiorca jest potrzebny, a niepowodzenie w interesach jednego, może uruchomić kolejne kostki domina.
Jak można ratować firmę w dobie kryzysu?
Sposobów ratowani formy jest wiele, narzędzia, które ma do dyspozycji niemal każdy przedsiębiorca są skuteczne, należy tylko z nich korzystać umiejętnie, nie bać się poprosić specjalistów o pomoc, korzystać z porad ekspertów.
W zależności od sytuacji finansowej i organizacyjnej, przedsiębiorca może w razie kłopotów z płynnością finansową przede wszystkim:
- zamknąć lub zawiesić działalność
- sprzedać przedsiębiorstwo
- ogłosić upadłość
- wdrożyć plan naprawczy (restrukturyzacja).
Nie każda z wyżej wymienionych propozycji jest dobrym rozwiązaniem. Zamknięcie działalności, czy sprzedaż lub ogłoszenie upadłości spowoduje utratę przez przedsiębiorcę źródła dochodów. Na domiar złego, ogłoszenie upadłości w przypadku osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą pociągnie za sobą daleko idące konsekwencje tak dla samego przedsiębiorcy, jak i jego najbliższych.
W przypadku wielu firm, które znalazły się w kłopotach z różnych względów i utraciły płynność finansową lub są nią zagrożone, jest możliwość podjęcia działań restrukturyzacyjnych. Trzeba zaznaczyć, że utrata płynności finansowej oznacza niemożność regulowania wymagalnych zobowiązań w ciągu trzech miesięcy, przy jednoczesnym ujemnym bilansie (gdy zobowiązania przekraczają wpływy).
Czym jest restrukturyzacja przedsiębiorstwa?
Restrukturyzacja przedsiębiorstwa, to nic innego, jak wyprowadzenie go z kłopotów finansowych i przywrócenia płynności finansowej. Polega ona na zawarciu ugody, a właściwie układu z wierzycielami.
Postępowanie restrukturyzacyjne zostało bardzo rozbudowane i nie ma już za wiele wspólnego z dawnym postępowaniem naprawczym. Od 2015 roku reguluje to oddzielna ustawa i postępowanie restrukturyzacyjne może przyjąć jedną z następujących form:
- postępowanie o zatwierdzenie układu (najbardziej przypominające dawne postępowanie naprawcze),
- przyspieszone postępowanie układowe,
- postępowanie układowe,
- postępowanie sanacyjne.
Każde z wyżej wymienionych postępowań ma swoje zalety i wady – wnioskodawca, czyli dłużnik we wniosku wskazuje (art. 7 pr. res.), jakim postępowaniem chciałby być objęty, decyduje natomiast sąd w postanowieniu o otwarciu postępowania bądź jego odmowie (art. 8 pr. res).
Postępowanie o zatwierdzenie układu jest najszybsze i najmniej ingerencyjne w pracę przedsiębiorstwa. Dłużnik sam składa propozycje układowe wierzycielom i również samodzielnie zbiera głosy. Sąd jedynie zatwierdza układ. Taki rodzaj postępowania jest dobrym rozwiązaniem dla firm, które wpadły w chwilowe problemy z płynnością finansową w związku z przeszłymi długami, nie mają problemów z regulowaniem zobowiązań bieżących, a perspektywa dalszego funkcjonowania jest optymistyczna.
Drugie z kolei, przyspieszone postępowanie układowe jest przeznaczone dla dłużników, którzy potrzebują natychmiastowej ochrony sądu przed wierzycielami i instytucjami egzekucyjnymi. Jednak tu pojawia się novum – nadzorca układu powoływany jest przez sąd. Do niego należy zbieranie głosów od wierzycieli, przedstawienie planu restrukturyzacji (art. 9 i 10 pr. res.). Nadzorcą jest osoba fizyczna, która posiada licencję na wykonywanie zawodu doradcy restrukturyzacyjnego (art. 24 pr. res.) a wybiera go dłużnik (art. 35 pr. res.).
Postępowanie układowe różni się od swojej uproszczonej wersji, tym, że jest prowadzone, gdy suma wierzytelności spornych przekracza 15% wszystkich wierzytelności. Natomiast wierzyciele nie ujęci na liście mają prawo do składania sprzeciwów. Jest ono dużo bardziej sformalizowane, czas trwania będzie dłuższy, niż jego uproszczonego odpowiednika.
Ostatnie z postępowań najsilniej wpływa na dłużnika i jego sytuację prawną oraz faktyczną. Zadaniem tego postępowania jest uzdrowienie całego przedsiębiorstwa, aby jak najpełniej wdrożyć zasadę uniknięcia ogłoszenia upadłości przez przedsiębiorcę (art. 3 ust. 1 pr. res.) To znaczy, aby przedsiębiorstwo spłaciło zobowiązania według zawartego układu z wierzycielami, ale także, aby było ono intratnym przedsięwzięciem. W tym celu sąd powołuje zarządcę (art. 51 pr. res), który działa w imieniu dłużnika i na jego ryzyko (art. 53 pr. res.). Dokonuje on wszelkich czynności niezbędnych dla ratowania przedsiębiorstwa. Ten rodzaj postępowania jest najbardziej sformalizowany i restrykcyjny. Dłużnik zostaje odsunięty od spraw zarządu. Zarządca natomiast może wszczynać postępowania sądowe
i administracyjne. Natomiast przedsiębiorstwo objęte postępowaniem sanacyjnym cieszy się pełną ochroną przed czynnościami egzekucyjnymi.
Restrukturyzacja szansą na ratowanie przedsiębiorstwa w dobie kryzysu
Przeprowadzenie restrukturyzacji w przedsiębiorstwie jest dużą szansą na uratowanie go. Zwłaszcza w czasie kryzysu gospodarczego, a taki właśnie zaczyna się w Europie i chyba na Świecie (lub w pewnych jego regionach). Restrukturyzacja ma tę przewagę nad upadłością, że po jej zakończeniu przedsiębiorstwo nadal działa, a w założeniu powinno działać sprawniej w zależności od wyboru postępowania. Ponadto postępowanie restrukturyzacyjne na mocy Ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych z dnia 7 kwietnia 2020 roku będzie zaliczane do postępowań pilnych (art. 14a). Dłużnik, wobec którego otwarto postępowanie restrukturyzacyjne jest chroniony przed egzekucją roszczeń, co jest równie ważne.
Podsumowując, restrukturyzacja przedsiębiorstwa ma wiele zalet i w dobie kryzysu z pewnością będzie bardziej doceniana przez biznes. Jest to postępowanie dużo szybsze i efektywniejsze od upadłości, mimo wielu formalnośc,i dłużnikowi łatwiej się w nim odnaleźć, a i jego rola jest w całym postępowaniu dużo większa niż w przypadku ogłoszenia bankructwa. Restrukturyzacja nie wpływa także negatywnie na markę firmy.
