Co należy zrobić, by dostać odszkodowanie z tytułu śmierci osoby bliskiej z OC sprawcy zdarzenia? Kiedy należy zgłosić żądanie wypłaty? Czy takie sprawy zawsze załatwia się w sądzie? Czy mediacja może pomóc? Ile wynosi odszkodowanie za śmierć bliskiej osoby?
Spis treści
Śmierć osoby bliskiej jest zawsze zdarzeniem traumatycznym. Wiele osób podchodzi do kwestii otrzymania odszkodowania z tego tytułu bardzo emocjonalnie i nie chce nawet słyszeć o tym. Należy z taką osobą porozmawiać, bowiem roszczenie o odszkodowanie z tytułu śmierci bliskiej osoby, jak każde inne roszczenie przedawnia się.
Przede wszystkim należy podkreślić, że odszkodowanie za śmierć bliskiej osoby należy się zawsze wtedy, gdy był sprawca zdarzenia. Wtedy odszkodowanie, o którym mowa jest wypłacane z polisy OC (od odpowiedzialności cywilnej), o ile sprawca taką posiadał. Jest grupa osób, szczególnie narażona na spowodowanie szkody – są to kierowcy i oni SA zobligowani do posiadania takiego zabezpieczenia w postaci polisy.
Co zrobić, jeżeli sprawca zdarzenia uciekł lub pozostał nieustalony? W przypadku zdarzenia komunikacyjnego, odszkodowanie wypłaci Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. A dokona tego za pośrednictwem dowolnie wybranego przez poszkodowanego towarzystwa ubezpieczonego.
Kto jest uprawniony do otrzymania zadośćuczynienia i odszkodowania po śmierci osoby bliskiej w wypadku?
Katalog osób uprawnionych jest bardzo szeroki. Obejmuje on przede wszystkim najbliższą rodzinę: małżonka, dzieci, rodziców, ale także dziadków, czy wnuki. Jednakże katalog ten obejmuje wszystkie pozostałe dla zmarłego osoby bliskie.
Kim jest osoba bliska dla zmarłego? To pytanie jest bardzo proste. Osobom bliską, jest każdy, kogo łączyła więź emocjonalna i psychiczna ze zmarłym, a kto potrafi tę więź udokumentować.
W praktyce wygląda to niestety gorzej. Po pierwsze, problem z udokumentowaniem relacji, a tym samym otrzymaniem adekwatnego zadośćuczynienia mogą mieć osoby przebywające przed wypadkiem ze zmarły w tak zwanym otwartym związku lub związku na odległość. Często, by udowodnić przed sądem lub tylko zakładowi ubezpieczeń faktyczną więź łączącą ją ze zmarłym poszkodowany będzie musiał podzielić się częścią swojej prywatności. Z pewnością nie jest to komfortowe. Dowodami w takiej sprawie są: zdjęcia, korespondencja, nagrania.
Do osób bliskich oprócz konkubentów mogą zaliczać się osoby z dalszej rodziny: chrzestni, wujek lub ciotka. Oczywiście otrzymanie przez nich zadośćuczynienia będzie zależne od ich udokumentowanych relacji.
Warto podkreślić, że zadośćuczynienie, to świadczenie wypłacane przez towarzystwo ubezpieczeniowe za poniesione straty niematerialne. To znaczy starty emocjonalne i psychiczne – art. 446 § 4 Kodeksu cywilnego.
Odszkodowanie za śmierć osoby bliskiej z tytułu start materialnych
Odszkodowanie, to świadczenie wypłacane z tytułu realnie poniesionych strat materialnych – art. 446 § 3 Kodeksu cywilnego. W przypadku śmierci osoby bliskiej jest to pogorszenie się sytuacji ekonomicznej poszkodowanego.
Grupa osób uprawnionych do otrzymania odszkodowania jest łatwiejsza do ustalenia, bowiem są to wszystkie osoby, które ofiara wypadku utrzymywała przed śmiercią lub z którą prowadziła wspólne gospodarstwo domowe.
Odszkodowanie może zostać wypłacone jednorazowo lub w formie renty przyznanej dożywotnio lub czasowo.
UWAGA! Renta nigdy nie może być przedmiotem wynagrodzenia za pomoc prawną w dochodzeniu odszkodowania.
Roszczenie odszkodowawcze przysługuje wyłącznie wtedy, gdy sytuacja ekonomiczna uległa rzeczywistemu pogorszeniu, ale także wtedy, gdy liczyliśmy na spodziewane zyski. Na przykład w wypadku ginie żona, która właśnie otworzyła prywatny gabinet lekarski.
Odszkodowanie i zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej z ZUS i NNW
Świadczenia z tytułu szkód osobowych nie wykluczają się, to znaczy, że osoba uprawniona może dochodzić roszczeń z kilku źródeł. Jeżeli ma własną polisę NNW (Następstw nieszczęśliwych wypadków), to może dochodzić roszczeń z jej tytułu.
Jeżeli osoba bliska poniosła śmierć w pracy lub w drodze do pracy to odszkodowanie należy się także osobom uprawnionym (dzieciom/małżonkowi) z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość tego świadczenia jest określona w obwieszczeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Ile wynosi odszkodowanie za śmierć osoby bliskiej?
Polskie orzecznictwo, to nie amerykański film. Wysokość wypłaty zasądzonej przez sąd wynika z czynników o charakterze indywidualnym i globalnym. Sąd w sposób szczegółowy oceni rodzaj i wielkość straty oraz relacje łączące powoda ze zmarłym. Weźmie pod uwagę sytuację majątkową, emocjonalną ewentualne koszty i potrzebę terapii. Wysokość świadczenia zależy także od sądu i regionu kraju. Nie ma co ukrywać, że sąd w dużych miastach orzekają znacznie szczodrzej niż sądy na prowincji.
Dlaczego warto zgłosić szkodę jak najwcześniej.
Należy podnieść dwie kwestie. Po pierwsze roszczenia z tytułu śmierci osoby bliskiej przedawniają się po upływie dwudziestu lat. Jednak oczywistym jest, że z roku na rok coraz trudniej udokumentować stratę, jaką się poniosło oraz udowodnić relacje, jakie łączyły ze zmarłym. Druga kwestia jest bardziej skomplikowana. W przypadku, gdy osoba poszkodowana w wypadku leży w szpitalu i jest w bardzo ciężkim stanie nie należy zwlekać ze zgłoszeniem roszczenia do ubezpieczyciela. Jest to ważne, bowiem w przypadku jej śmierci spadkobiercy będą mogli otrzymać odszkodowanie im należne z tytułu straty osoby bliskiej, a po wtóre będzie im przysługiwało roszczenie o wypłatę odszkodowania, którego zmarły w wyniku wypadku nie zdążył uzyskać.
Podsumowując, nie może być mowy o rekompensacie pieniężnej za utratę osoby bliskiej w wypadku. Jednakże trzeba uzmysłowić sobie, że są to pieniądze, które należą się poszkodowanym, a po wtóre ich podjęcie umożliwi i zabezpieczy środki na życie, edukację dzieci lub emeryturę.
Źródła:
- Witoszko, Jednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia wypadkowego, Oficyna, Warszawa, 2010.
- Partyk, Proces cywilny. Sprawa o zadośćuczynienie i odszkodowanie. Od wniesienia pozwu do prawomocnego wyroku, Warszawa, 2020.
- Czapek, Śmierć w wypadku samochodowym a prawo do życia w systemie EKPC. Glosa do decyzji ETPC z dnia 27 listopada 2007 r. 37393/02.
